Door Wilton Desmense
Wij hebben de klok horen luiden. Dat was het hoofdartikel van de laatste Nieuwsbrief. Daarin speelde de klok van de R.K. St. Lambertuskerk de hoofdrol. Maar hoewel de klok in de vorige zin het onderwerp is, heeft jarenlang een klokkenist de klok van de Protestantse kerk geluid. Precies honderd jaar geleden wendde deze Engelense Quasimodo zich met het volgende schrijven tot de Gemeenteraad:
In tegenstelling tot de legendarische Klokkenluider van de Notre-Dame was die van de Oude Lambertus (dat is de Protestantse kerk) recht van leden. Dat is goed te zien op een groepsfoto uit 1917, die genomen is bij een toost na de eerste-steenlegging van de openbare school: Bertie Geerts heeft deze foto gepubliceerd in zijn boekje Engelen en Bokhoven in grootmoeders tijd, dat in 1993 verschenen is. Jac Hoesen heette voluit Jacobus en in de wandel Koos. Hij werd in 1888 in Engelen geboren en trouwde in 1936 met Arnolda Floris. Het gezin verhuisde in juli 1945 naar Den Bosch. Koos stierf in 1961 in Vught. Hij was als koster in dienst van de protestantse kerk en werkte als klokkenist voor de gemeente Engelen; bij Staatsregeling van 1 mei 1798 was namelijk bepaald dat alle toen bestaande kerktorens eigendom waren van de burgerlijke gemeente.
Over de levensomstandigheden kort na de Eerste Wereldoorlog valt te zeggen dat het de eerste jaren eerder slechter dan beter ging met de economie. Tot de zomer van1919 daalden de wereldprijzen en dreigde de Nederlandse concurrentiepositie te verzwakken door de nieuwe sociale voorzieningen. Tot het najaar van 1920 kon men weliswaar spreken van een opleving in de economie, maar de situatie was erg onzeker; van eind 1920 tot 1923 was er sprake van een depressie en van behoorlijk hoge werkloosheid.
(bron: blikopdewereld.nl)
Hoe liep het af met Koos’ verzoek om loonsverhoging? De Gemeenteraad in Engelen vergaderde op 17 januari 1920 en besloot zijn salaris te verhogen tot 60 gulden per jaar.
Voor degenen die de tekst op de foto moeilijk kunnen lezen volgt hier de transcriptie:
Aan den Edel Achtbaren Raad der Gemeente Engelen.
Geeft met den meesten eerbied te kennen Jacobus Hoesen, Klokkenist der gemeente Engelen, dat hij zo vrij is zich schriftelijk tot den Edel Achtbaren raad te wenden met beleefd verzoek zijn tegenwoordige salaris, zegge 40 gulden per jaar, te verhoogen met 40 gulden, zoodat het wordt 80 gulden per jaar.
Daar in de tegenwoordige tijd de loontoestand 100% is verhoogd in verband met de levensomstandigheden, welke even 100% hoger is geworden, vermeent ook ondergetekende er een aanspraak mogen maken op hooger salaris.
Daar ik thans voor 40 gulden per jaar 365 maal de klok op moet winden, 4 maal de vlag uit moet steken en tevens binnenhalen en voor alles zorg moet dragen dat dit alles op tijd gebeurt,en bij eventuelen brand gevaar ook moet luiden, zoodat ik altijd verbonden ben en voor deze werkzaamheden zoo ongeveer 10 cent voor elk opwinden en uitsteken der vlag verdien, vermeende dat mijn verzoek niet meer is dan billijk, waarom ik u edelachtbare beleefd verzoek, mijn verzoek in gunstige overweging te willen nemen.
‘t Welk doende,
Jac Hoesen
Engelen 10 december 1919